Succesvolle AI-Implementatie in Organisaties: Van Theorie naar Praktijk
- Bernard Donners
- 10 nov 2024
- 5 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 11 feb
Artificial Intelligence (AI) is de drijvende kracht achter een nieuwe golf van innovatie en efficiëntie in het bedrijfsleven. Maar terwijl de technologie zich razendsnel ontwikkelt, blijft de menselijke factor vaak achter. Organisaties worstelen met het effectief implementeren van AI zonder weerstand op te wekken bij medewerkers. Zoals Bas Prins in zijn gastcollege bij de Tio Business School treffend stelde: "Mensen willen veranderen, maar ze willen niet veranderd worden".
Deze blog biedt een stappenplan voor AI-implementatie, gebaseerd op het Kotter 8-stappenmodel, aangevuld met inzichten uit het McKinsey Influence Model en experts zoals Bob Higgins (CEO van Barge Design Solutions), Prof. Jules White (Vanderbilt University) en Prof. Ethan Mollick (Wharton University), schrijver van het boek "Co-intelligentie - slimmer werken met AI".
Hiermee willen we organisaties en consultants handvatten bieden om AI niet alleen succesvol te integreren, maar ook te verankeren in de bedrijfscultuur.
Stap 1: Creëer een Inspirerend Gevoel van Urgentie
De sleutel tot succesvolle verandering is het creëren van een inspirerend gevoel van urgentie. Dit gaat verder dan alleen het uitleggen van de voordelen van AI; het gaat om het inspireren van medewerkers om actief mee te doen en de kansen die AI biedt te benutten. Harvard professor John Kotter benadrukt dat zonder een gevoel van urgentie, medewerkers geen prioriteit zullen geven aan verandering.
Ethan Mollick benadrukt ook dat organisaties AI dagelijks moeten gebruiken om de snelheid van de technologische vooruitgang te begrijpen. Door AI in de dagelijkse praktijk te integreren, ontwikkelt men niet alleen vaardigheden, maar ook een gevoel van urgentie rondom de ontwikkelingen van AI.
Stap 2: Vorm een Krachtige Coalitie
Leiderschap is essentieel voor verandering. Maar zoals het McKinsey Influence Model benadrukt, gaat het niet alleen om top-down management. Het betrekken van informele leiders en mensen die invloed hebben op de werkvloer zorgt voor draagvlak.
Je kunt hierbij denken aan het samenstellen van groepjes waarin medewerkers elkaar ondersteunen en motiveren, vooral omdat de meeste medewerkers nog nooit eerder met AI hebben gewerkt, is het belangrijk om een veilige omgeving te creëren waarin zij zich gesteund voelen.
Stap 3: Creëer een Duidelijke Visie en Strategie
Een succesvolle AI-implementatie begint met een heldere visie. Dit is waar veel organisaties de mist in gaan; ze investeren in technologie zonder een duidelijke strategie. Het McKinsey Influence Model benadrukt het belang van een 'compelling story' om medewerkers te overtuigen van het nut van de verandering. Het veranderen van gedrag gaat makkelijker als je eerst hun hart weet te raken. Het is ook belangrijk om de risico's en het ethische kader van AI te benoemen. AI kan bijvoorbeeld leiden tot vooroordelen in besluitvorming of privacyrisico's met betrekking tot gegevensverwerking.
Stap 4: Communiceer de Verandering en "Overcommuniceer"
Een van de grootste fouten die bedrijven maken is te weinig communiceren. "Send does not equal received," waarschuwde Bob Higgins. Het McKinsey Influence Model benadrukt dat effectieve communicatie cruciaal is om medewerkers betrokken te houden.
Stap 5: Verwijder Obstakels en Implementeer Structurele Veranderingen
AI-implementatie vraagt niet alleen om nieuwe tools, maar ook om aanpassing van bestaande processen. Het McKinsey Influence Model onderstreept dat medewerkers hun gedrag alleen veranderen als ze zien dat de structuren en systemen om hen heen de verandering ondersteunen.
Bas Prins benadrukt het belang van het expliciet geven van vertrouwen aan medewerkers. We moeten hen het vertrouwen geven om met AI te oefenen en begeleiden bij hun eerste stappen. Dit betekent tijd, een veilige ruimte, zo min mogelijk kaders en het expliciete vertrouwen dat het oké is om fouten te maken. Het is niet erg als ze even vallen; dat hoort erbij. Vertrouwen is essentieel voor medewerkers om zich veilig te voelen tijdens dit leerproces.
Het is belangrijk op te merken dat volgens diverse onderzoeken tot wel 70% van alle veranderprocessen mislukt, vaak omdat de menselijke kant van verandering wordt onderschat. Het betrekken van medewerkers vanaf het begin kan deze kans op mislukking aanzienlijk verkleinen.
Stap 6: Ontwikkel Kennis en Vaardigheden
Training en ontwikkeling zijn essentieel om medewerkers klaar te stomen voor een AI-gedreven toekomst.
Ethan Mollick betoogt dat organisaties zelf een experimentele vorm van R&D moeten ontwikkelen, waarbij ze al doende ontdekken hoe AI optimaal ingezet kan worden. Er bestaan geen kant-en-klare oplossingen, en zelfs grote AI-bedrijven hebben vaak geen volledig inzicht in hoe hun technologie het beste kan worden toegepast binnen specifieke contexten.
Daarom is het volgens Mollick cruciaal dat bedrijven zelf aan de slag gaan met experimenteren, bijvoorbeeld door samen te werken met diverse teams (de 'Crowd') of door gespecialiseerde onderzoeksafdelingen op te zetten (het 'Lab').
Mollick beschrijft AI ook als een co-intelligentie die het menselijk denken kan uitbreiden en versterken. Het gebruik van AI als co-intelligentie vraagt niet alleen om technische kennis, maar ook om het ontwikkelen van nieuwe samenwerkingsvaardigheden en een mindset die AI als partner accepteert.
Mollick's tactieken voor "de Crowd"
Een van de adviezen van Mollick is om gebruik te maken van gebruikersinnovatie. Veel doorbraken komen van gebruikers die producten aanpassen om hun eigen problemen op te lossen, niet vanuit centrale R&D-labs. Dit is vooral relevant bij experimenten met Generatieve AI, omdat de systemen onbetrouwbaar zijn en gebruikers zelf het beste kunnen inschatten waar AI nuttig is. Dit leidt tot 'Secret Cyborgs', werknemers die AI gebruiken zonder het te melden, vaak uit angst voor de gevolgen. Om dit te veranderen, moeten bedrijven angst wegnemen, beloningen bieden, en positief gebruik van AI stimuleren. Dit sluit aan bij het in stap 5 genoemde belang van expliciet vertrouwen geven aan medewerkers.
Mollick's tactieken voor "het Lab"
Naast decentrale innovatie is een centrale aanpak voor R&D belangrijk. Het Lab moet bestaan uit experts en technici, maar ook uit niet-technische mensen die enthousiast zijn over AI. Het Lab moet zich richten op het ontwikkelen van benchmarks, experimenteren met toekomstige AI-modellen, en het bouwen van prototypes.
Stap 7: Consolideer Winst en Blijf Verbeteren
Het vieren van successen helpt om het momentum vast te houden. "Je moet successen vieren, zelfs de kleine overwinningen," zei Bob Higgins. Deze "kleine dopamine shots" motiveert medewerkers en maakt duidelijk dat hun inspanningen worden gewaardeerd.
Stap 8: Veranker de Verandering in de Bedrijfscultuur
Het uiteindelijke doel is om AI en innovatie te verankeren in de cultuur van de organisatie. Dit betekent dat leiders continu het goede voorbeeld moeten geven.
Conclusie
AI biedt een wereld aan kansen, maar om deze optimaal te benutten, moeten organisaties zich richten op een strategische en gestructureerde implementatie. Door gebruik te maken van frameworks zoals het Kotter 8-stappenmodel en het McKinsey Influence Model, en door de inzichten van experts zoals Ethan Mollick, kunnen bedrijven niet alleen technologie integreren, maar ook zorgen voor een duurzame gedragsverandering.