Big data, strategische autonomie en Amerikaanse cloud services

Amazon Web Services summit

De AWS-community komt elk jaar samen in Amsterdam – in een vriendelijke maar zeer professionele setting. Met meer dan 5.000 bezoekers (nog steeds >90% mannen) draait het om de kruisbestuiving tussen business en tech. Dit jaar lag de nadruk op het bedrijfsklaar maken van generatieve AI-toepassingen, gebaseerd op foundation models zoals de bekende LLMs (Large Language Models), en op (real-time) data-analyse.

Voor mij was het een eerste kennismaking met de hyperscalers in de cloudmarkt, en ik wilde ervaren of Europese bedrijven hun cloudstrategie aan het herevalueren zijn onder invloed van geopolitieke spanningen en de roep om digitale soevereiniteit.

• Amazon Web Services (AWS) – marktaandeel: 31%. Bekend om klantgerichtheid, innovatie en een breed ecosysteem, met diensten zoals Bedrock (voor enterprise AI-oplossingen op basis van grote LLMs) en SageMaker (een AI-sandbox voor bedrijven die geavanceerde machine learning en data-analyse willen toepassen).

• Microsoft Azure – 20% marktaandeel, sterk geïntegreerd met het Microsoft 365-ecosysteem.

• Google Cloud Platform – 12% en een sterke opkomer, mede dankzij producten als BigLake (voor data-intensieve workloads en analytics) en Vertex AI (vergelijkbaar met SageMaker van AWS). Buiten de techsector echter minder klantgericht.

• IBM en Oracle – 5%, de gevestigde namen voor database-intensieve workloads in hybride cloudomgevingen (on-premises en public cloud).

Overzicht van de grootste spelers in de (enterprise) cloudmarkt

Hyperscalers wereld marktaandeel

Een stukje geschiedenis - en wat als de VS op slot gaat?

De afgelopen jaren hebben Nederlandse bedrijven massaal hun data en bedrijfssoftware ondergebracht bij Amerikaanse hyperscalers. Zelfs de database met alle Nederlandse paspoorten is uitbesteed aan Amerikaanse cloudservices. Deze afhankelijkheid komt steeds meer onder druk te staan door de ongebreidelde verstrengeling van de Trump-administratie met big tech.

Zelfs internationale organisaties namen voorzorgsmaatregelen: zo betaalde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag drie maanden aan salarissen vooruit, uit angst dat de Amerikaanse overheid de toegang tot hun systemen zou afsluiten. Inmiddels hebben zij in drie maanden tijd hun clouddata kunnen verhuizen van Microsoft Azure naar het Duitse Nextcloud. Dit onderstreept hoe geopolitieke spanningen directe gevolgen kunnen hebben voor de digitale infrastructuur waarop ook Europese instellingen vertrouwen. CIO’s worden geprikkeld om opnieuw na te denken over hun afhankelijkheid, want een “Microsoft-certificaat” is in deze context niet langer vanzelfsprekend waardevol.

Ook de Nederlandse overheid wil, na een kritisch Rekenkamerrapport, de afhankelijkheid van Amerikaanse cloudleveranciers versneld afbouwen. Sprak het bedrijfsleven tot voor kort nog vooral over duurzaamheid, nu ligt de prioriteit bij het veiligstellen en lokaliseren van data — voor het geval de Amerikaanse overheid op slot gaat. De hoge mate van vendor lock-in maakt overstappen echter lastig. Daarnaast is bekend dat Europese providers achterlopen op functionaliteit, maar de inhaalslag lijkt inmiddels te zijn ingezet.

Big Data het nieuwe goud samen met Enterprise AI

Data-driven decision making in bedrijven wordt de onderscheidende factor. Een flexibel dataplatform waar je gemakkelijk IT-diensten kunt wisselen is zeker nu een goed uitgangspunt. Niet alleen om vendor lock-in voor te zijn, maar ook om in het AI-tijdperk je handen vrij te hebben voor de beste AI-oplossingen. Te grote afhankelijkheid van één van de grote aanbieders kan je beperken in het AI-ready maken van je bedrijf.

Op de AWS-summit heb ik 3 interessante spelers gesproken over real-time data-analyse onder het motto: "Rather than taking your data to the processing engine, it allows you to bring your processing to the data":

• Glean (Palo Alto): intelligent zoeken en kennismanagement over bedrijfsdata.

• Elastic (met Nederlandse roots): sterk in real-time search en security monitoring; Booking.com is hun grootste klant.

• ClickHouse (oorspronkelijk ontwikkeld bij Yandex): nu met hoofdkantoor in San Francisco en een Europees kantoor aan de Herengracht in Amsterdam. Trekt momenteel gemiddeld 80 nieuwe klantaanvragen per maand.

Clickhouse (ex yandex) real-time data analyse

Belangrijkste takeaways:

1. Europese security, digitale soevereiniteit en strategische autonomie zijn hot topics — 80% van de aanwezige bedrijven positioneerde zich inmiddels expliciet als ‘Europees soeverein’.

   
   

2. Meer dan 50% van de geïnterviewde accountmanagers gaf toe dat klanten steeds vaker actief zoeken naar échte “European natives” als alternatief voor de hyperscalers.

   
   

3. Voorkom vendor lock-in en houd je handen vrij juist nu om flexibel te zijn om in de nabije toekomst de beste AI-toepassingen te kunnen kiezen.